Wstęp

Istnieje tylko jeden naród (a zamieszkuje on także Europę), który wraz ze starożytną tradycją przechował odmienny sposób spojrzenia na swój alfabet, niewolny od tajemniczego posmaku i mistycyzmu. Istnieje tylko jeden język, w którym pismo nie jest wyłącznie zwykłym, powszednim narzędziem. Chodzi o naród żydowski (szczególnie w jego ortodoksyjnym odłamie*⁾ oraz o język hebrajski.
*⁾ To rozróżnienie należy mocno podkreślić, gdyż współczesny NIE-ortodoksyjny Żyd traktuje alfabet hebrajski zupełnie tak samo, jak każdy Europejczyk traktuje własny, i co najwyżej, jeśli zna tradycję, odnosi się do niego jak do ciekawego, pięknego, lecz całkiem zwyczajnego folkloru.

Zjawisko to wydaje się Europejczykowi tym dziwniejsze, iż obecnie nawet analfabeta nie spogląda na pismo jak na niezwykłe, nieziemskie znaki o głębokiej, ponadzmysłowej treści. Znaki są dla niego co prawda niezrozumiałe, ale nie tajemnicze, mistyczne, transcendentalne. Toteż takiego ogromnego szacunku dla alfabetu, jaki cechuje Żydów, nie sposób znaleźć wśród narodów. Niewątpliwie jest to dziś fenomen na skalę światową.

Od wielu, wielu wieków, wśród Żydów praktycznie nie istniał analfabetyzm. Naukę czytania i pisania wśród religijnych Żydów od zawsze poczytywało się za akt religijny, a zgłębianie Tory – za służbę bożą. Oto przyczyna faktu, że w czasach, gdy w Europie nawet najwięksi panowie, książęta, królowie i cesarze, zamiast podpisu stawiali koślawe krzyżyki lub mechanicznie kreślili niewprawną ręką własne imię, u Żydów istniało już szkolnictwo powszechne (realizowane w tzw. chederach) oraz szkolnictwo wyższe (w uczelniach talmudycznych) – zaś nieczytający i niepiśmienni należeli do bardzo rzadkich wyjątków. Przeważnie byli to ludzie kalecy i chorzy psychicznie.

Zatem od wielu stuleci warstwa inteligencka stanowiła w obrębie całego narodu żydowskiego zjawisko powszechne. Mimo różnic w wykształceniu, wszyscy ci ludzie byli oswojeni z alfabetem. Jest więc rzeczą zdumiewającą, że chociaż zżyli się z literami, alfabet im nie spowszedniał; przechowali dla niego w duszach ogromny podziw i niemal boską cześć – zupełnie przeciwnie jak na alfabet spoglądał niepiśmienny człowiek wczorajszej i dzisiejszej Europy.

…czytaj dalej