Jeść posiłek, jeść chleb

Chleb pszeniczny lub jęczmienny stanowił główny składnik pożywienia starożytnych Izraelitów.

Obecnie sporo osób kojarzy sobie hebrajskich patriarchów z pasterzami. Niektórzy z nich faktycznie się tym trudnili, ale na pewno nie wszyscy. Dla wielu najważniejsza była uprawa pszenicy. Najwidoczniej właśnie tym zajmowali się niekiedy Izaak i Jakub, co możemy wywnioskować z 1 Mojżeszowej 26:12; 27:37 i 37:7.

Uprawa pszenicy była rozpowszechniona w Ziemi Obiecanej, a w Biblii znajdują się liczne wzmianki na ten temat (5 Mojżeszowa 8:7-9; 1 Samuela 6:13). Na czym polegała ta praca?

Kiedy w październiku i listopadzie pierwsze deszcze zmiękczały ziemię, rolnik przystępował do orki, a potem do siewu. Późniejsze deszcze pomagały zbożu rosnąć, a potem — w kwietniu i maju - dojrzeć przed letnim skwarem i nabrać barwy złocistego brązu. Żniwa pszeniczne były czymś tak znanym, że czyta się o nich jako o oznace pory roku (1 Mojżeszowa 30:14; Sędziów 15:1). Czy potrafisz określić, w jakiej porze roku zrobiono zdjęcia powyżej i obok?

Żęcie pszenicy oznaczało dla rolników sporo pracy. Żniwiarze ścinali zboże sierpem i wiązali je w snopy, jakie widać na zdjęciu po prawej. Rzecz jasna, niektóre źdźbła bywały przeoczane lub upadały na ziemię, co wyjaśnia, dlaczego Rut mogła ich sobie nazbierać (Rut 2:2, 7, 23). Następnie snopy przenoszono na klepisko, takie jak to, które należało do Arauny. Co się tam z nimi działo? W Biblii wspomniano o 'saniach młockarskich i jarzmie wołów' (2 Samuela 24:18-22, BT; 1 Kronik 21:23). Snopy rozkładano na równym kamiennym placu lub na ubitej ziemi. Tu pszenicę deptał byk albo inne chodzące w kółko zwierzę. Czasami ciągnęło ono za sobą drewniane sanie, które pomagały miażdżyć słomę i wyłuskiwać ziarno (Izajasza 41:15, BT).

Teraz ziarno było gotowe do przewiania, polegającego na podrzucaniu go w powietrze szuflą lub widłami, jak pokazano na zdjęciu na samym dole. Rolnik przewiewał ziarno wieczorem, gdy wiał wiatr, który zdmuchiwał plewy (łuski z ziaren) i spychał na bok słomę. Potem ziarno zbierano i przesiewano, by usunąć wszelkie kamyki, i wtedy nadawało się już do przechowania lub do przerobienia na najważniejszy pokarm — na chleb.

Gdybyś jako gospodyni miała piec chleb, codziennie używałabyś moździerza i tłuczka, aby zemleć ziarno na mąkę — dość grubą mąkę pszenną. Mogłabyś też rozetrzeć je na „wyborną” albo „przednią mąkę”, jakiej użyła Sara do przyrządzenia „placków” zmaterializowanym aniołom lub jaką Izraelici stosowali w ofiarach zbożowych, składanych Jah (1 Mojżeszowa 18:6; 2 Mojżeszowa 29:2; 3 Mojżeszowa 2:1-5; 4 Mojżeszowa 28:12). Sara rozrobiła pszenną mąkę wodą i zagniotła ciasto.

Ma zdjęciu (powyżej) widać kulki ciasta oraz płaski, cienki chleb, rozłożony i przygotowany do pieczenia. Takie duże, okrągłe placki można piec na kamieniach lub na żelaznych patelniach, jak to robi ta kobieta. Czy łatwiej ci teraz wyobrazić sobie, co następnie przygotowała anielskim gościom Sara, a w jakiś czas później rodzina Lota? W Biblii czytamy: „Wstąpili [aniołowie] (…) do niego i weszli do domu jego. A on wyprawił im ucztę, upiekł przaśniki i jedli” (1 Mojżeszowa 19:3).